Deze DA-converter is ontstaan uit een lange geschiedenis van modificaties aan AudioNote converters (zie ook Modificaties: DAC). Uiteindelijk zat ik zo ver van het oorspronkelijke ontwerp dat het modificeren van AudioNote-printen niet efficiënt meer was en ben ik mijn eigen printen gaan maken.
Vanaf nu wordt de Dac geleverd met de nieuwe 24 /192 digitale print, waarmee hij geschikt is voor moderne High Definition audio zoals beschikbaar in download files en streaming. Uiteraard weer zonder digitale filtering, ik had die 15 jaar geleden al afgeschaft om de processing tot een minimum te kunnen beperken. Meettechnisch ziet dat er wat raar uit, maar het klinkt gewoon beter! Converterchip is de PCM1704, opvolger van de inmiddels klassieke PCM63, beide behorend tot de meest muzikale converters ooit gemaakt. Alle vier de voedingsspanningen voor de PCM1704's hebben hun eigen shuntregelaar (zie Shunts), en voor het rond de CS8416 opgebouwde ingangs-circuit zijn nog eens drie aparte shunts ingezet. De hoofdvoeding hier maakt gebruik van Schottky-diodes,optioneel ook C-kern choke-input filtering en (zolang de voorraad strekt) BlackGate of vergelijkbare elco's (ontdaan van hun plastic omhulsel want, het wordt saai, dat klinkt beter - geen uitvinding van mij overigens). De print is niet van het industry-wide gebruikelijke glasvezelmateriaal maar van een speciaal hf-materiaal dat een veel beter diëlectrisch gedrag heeft, wat bijdraagt aan een mooiere klank. Qua componentbezetting is het een hybride-aanpak: de meeste componenten zijn SMD (miniatuur, en direct op print gesoldeerd) maar sommige onderdelen zijn ouderwets met aansluitdraden om redenen van dissippatie en/of klank.
De nieuwe digitale print
De eigenlijke analoge schakeling is kipsimpel: 1 buisje versterkt
de van de PCM1704's afkomstige L- en R-signalen en voert die via
papier-in-olie C's toe aan de uitgangen. Dat vraagt ongeveer 20% van
het voor de analoge kant beschikbare oppervlak; de rest is voeding!
Die voeding begint met een EI-trafo van fijne lamellen, en
geselecteerde Tung-Sol 6X4 gelijkrichters gevolgd door een semi-choke
input-filtering met 20 uF folie-C's en C-kern smaoospoelen. Daarna
volgen hoogimpedante stroombronnen die een buizen-shuntregelaar
voeden (zie AudioMagic
Hoogspanningsshunt); de shunt is een geselecteerde Mullard
E182CC, spanningsreferentie een OB2 van Franse makelij, hoewel, als
je chique wil, ik heb ze ook van Telefunken..... at a price, of
course. De E182CC-shunt voedt direct de versterkertrap die normaal
bestaat uit een 6N1P van Svetlana die in deze toepassing uitstekend
klinkt. Maar de print biedt tevens ruimte voor een E182CC in plaats
van een 6N1P voor wie anders zou prefereren, een schakelaar verandert
de nodige instellingen. Er is ook ruimte voor een gestabiliseerde
gelijkstroomvoeding voor de gloeidraad, maar die laat ik tegenwoordig
maar weg omdat wisselspanning toch beter klinkt (ondanks dat het hier
indirect verhitte gloeidraden betreft, waarbij dat niet uit zou mogen
maken).
Het gebruik van elco's is minimaal: geen in de voeding,
alleen als kathode-ontkoppeling worden ze gebruikt, en daar dan bij
voorkeur bipolaire, gestript van hun 'jasje'.
Ik blijf de
AudioNote-oplossing voor de interface tussen analoog en digitaal
gebruiken: twee trafootjes (ik gebruik NOS Telefunken
microfoontrafo's). Het grote voordeel vind ik dat dan mijn aarding
compromisloos kan maken zoals ik wil, namelijk zowel digitaal als
analoog hard geaard op het achterpaneel zonder dat er aardlussen
ontstaan.
En de mooiste uitgangscondensatoren die ik tot nu toe
geprobeerd heb, zijn de (AudioNote of Jensen) koperfolies. Die zijn
echter kostbaar, en standaard worden Alu-folies ingezet, die het op
zich al van vrijwel iedere plasticfilm-folie-C winnen.
Ook niet
goedkoop is de koperen behuizing, die ik niet vanwege de warme kleur
gekozen heb maar omdat ik geen magnetisch materiaal wilde en koper
dan het mooiste alternatief is (geeft de minste vervorming in
geïnduceerde stromen). Het front is zwart perspex met een
facetrandje. Centraal vertelt een led of er lock is (groen) of niet
(rood), rechtsonder zit een verlichte schakelaar waarmee het
buizengedeelte kan worden uitgeschakeld. Het digitale gedeelte blijft
altijd onder spanning, dat klinkt beter.
Bouwtijd: reken op 2 maanden na
het verstrekken van de opdracht.
Er is een demo-exemplaar, het kan
(op afspraak) beluisterd worden.
Neem willekeurig welke dac mee
ter vergelijking.
Prijs: € 5200 in basisvorm; extra
opties: Cu-folie koppel-C's i.p.v. Alu-folie, tantaalweerstanden op
critische plaatsen, zilverdraad over de printbanen, etc.
